Geschiedenis van asbest

De populariteit van asbest

Asbest is van oorsprong een natuurlijk product en wordt gewonnen in onder andere Zuid-Amerika, Rusland, Afrika en Canada. In België komt het van nature niet voor. Toch wordt asbest al sinds de oudheid gebruikt vanwege zijn brandwerende eigenschappen. Bovendien is het een sterk, slijtvast, goedkoop en thermisch en akoestisch isolerend materiaal. Sindsdien won het materiaal enkel aan populariteit. In de geschiedenis zijn tal van voorbeelden waar asbest opdook. Zo had Karel de Grote een tafelkleed van asbest dat hij in het vuur wierp na een maaltijd om zijn tafelgasten, succesvol, te imponeren. Ook in de Eerste Wereldoorlog werd er van de vezels gebruik gemaakt, onder meer als filtermateriaal in gasmaskers.

De import en verwerking van asbest in België situeert zich eind de 19e eeuw. Asbest, of in de volksmond ook wel ‘eternit’ naar een van de producenten van asbestproducten, in België was initieel vooral gericht op het verwerken en terug exporteren. De ontwikkeling van asbestcement gaf aanleiding tot de massaproductie van goedkope en brandwerende bouwmaterialen. Na de Eerste Wereldoorlog begon de asbestproductie zich meer en meer op de interne markt te focussen. Dit eindigde toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Tussen het einde van de Tweede Wereldoorlog en de jaren ‘80 werd veelvuldig gebruik gemaakt van asbest in gebouwen, woningen, e.d. Dit omwille van enkele nuttige eigenschappen: sterk, isolerend, goedkoop, brandwerend,… Het hoogtepunt werd in de jaren ‘70 bereikt.

Het verval van en het verbod op asbest

Daarna ging het bergaf. Aan het einde van de jaren ‘70 begon de overheid met de invoering van beschermende maatregelen. Daarvoor werd asbest namelijk niet als gevaarlijk beschouwd, of toch in mindere mate dan vandaag de dag het geval is. In 1978 werden de gevaarlijkste manipulaties en toepassingen verboden. Geleidelijk aan werden meer en meer preventieve maatregelen opgelegd. Het Koninklijk Besluit van 3 februari 1998 beperkte grotendeels het op de markt brengen, de vervaardiging en het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen en preparaten. Het totale asbestverbod kwam er op 23 oktober 2001 met de beperking van het op de markt brengen en van het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen en preparaten. Dit was een mijlpaal; sindsdien zijn alle toepassingen van asbest verboden. Dit wil echter niet zeggen dat de toepassingen die al in gebruik waren, moesten worden vernietigd!

Intussen zijn we x aantal jaren verder. Witte asbest is verboden in een groot aantal landen, waaronder de landen in de Europese Unie. Uit studies is gebleken dat in Vlaanderen alleen al nog zo’n twee miljoen ton aan asbest aanwezig zou zijn. Aangezien veel asbesttoepassingen intussen bijna hun maximale levensduur hebben bereikt, zullen deze beginnen afbrokkelen en een gevaar voor de gezondheid gaan vormen.